Αυτοάνοσα νοσήματα και διατροφή

Αυτοάνοσα ονομάζονται τα νοσήματα κατά τα οποία εσφαλμένα το Ανοσοποιητικό Σύστημα επιτίθεται σε κύτταρα του ίδιου του οργανισμού, τα οποία σταδιακά παύει να αναγνωρίζει ως δικά του, και στη συνέχεια τα μάχεται ως ξένους εισβολείς.

  ✔ Θυρεοειδίτιδα Hashimoto

  ✔ Νόσος Graves

  ✔ Κοιλιοκάκη ή Στεατόρροια ή Δυσανεξία στη γλουτένη

  ✔ Ελκώδης κολίτιδα

  ✔ Νόσος του Crohn

  ✔ Ρευματοειδής αρθρίτιδα

  ✔ Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (S.L.Ε.)

  ✔ Ψωρίαση

  ✔ Έκζεμα

  ✔ Γυροειδής Αλωπεκία

Είναι μερικά μόνο, από τα πιο γνωστά, αυτοάνοσα νοσήματα, τα οποία όμως στην πραγματικότητα ξεπερνούν τα 80 σε αριθμό και μπορούν να προσβάλλουν οποιοδήποτε μέρος του σώματος, με κοινό σημείο όλων τη δυσλειτουργία του Ανοσοποιητικού συστήματος.

Πρέπει να σημειωθεί εδώ, πως με την πάροδο του χρόνου, έχει παρατηρηθεί δραματική άνοδος στη συχνότητα εμφάνισης των συγκεκριμένων Νόσων, ειδικά στις ανεπτυγμένες χώρες, όπου δυστυχώς τα Αυτοάνοσα Νοσήματα βρίσκονται στην 3η θέση, ως αιτία νοσηρότητας του πληθυσμού.

Αυτό επιβεβαιώνει και η AARDA (American Autoimmune Related Diseases Association – Αμερικανική Ένωση Αυτοάνοσων Νοσημάτων) καθώς ένας στους πέντε Αμερικανούς πολίτες νοσούν από κάποιο χρόνιο Αυτοάνοσο Νόσημα.

Τα συμπτώματα των Αυτοάνοσων Νοσημάτων διαφέρουν και εξαρτώνται από το είδος του νοσήματος, από ποιους ή πόσους ιστούς και όργανα έχει επηρεάσει και κατ΄ επέκταση έχει προκαλέσει μεταβολές στη λειτουργία ή στη φυσιολογική ανάπτυξη των οργάνων.
Οι συνήθεις περιοχές που προσβάλλονται είναι οι αρθρώσεις, οι ενδοκρινείς αδένες, τα αγγεία, οι μύες, το δέρμα και συνδετικός ιστός και τα συνήθη συμπτώματα που εκδηλώνονται με φάσεις εξάρσεων και υφέσεων είναι πυρετός, πόνος στις αρθρώσεις (αρθραλγίες), κακουχία, κόπωση, δερματικά εξανθήματα, γαστρεντερικές διαταραχές ή υπέρταση με την έντασή τους να εξαρτάται από τη συνολική κατάσταση του Ανοσοποιητικού Συστήματος του κάθε ασθενή.

Το σημαντικότερο όμως είναι, πως τα Αυτοάνοσα Νοσήματα έχουν μακροπρόθεσμα εξαιρετικά σοβαρές επιπτώσεις στη γενική υγεία του ασθενή, διότι επιδρούν στη συνολική απορρύθμιση του Ανοσοποιητικού Συστήματος και συχνά οδηγούν στην εκδήλωση σοβαρών χρόνιων παθήσεων όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, κάποιες μορφές καρκίνου, μη αλκοολική διήθηση ήπατος, Alzheimer κ.α.

Όσον αφορά τα αίτια εμφάνισης των Αυτοάνοσων Νοσημάτων δυστυχώς, δεν έχουν πλήρως διαλευκανθεί.
Η επιστημονική κοινότητα όμως, προσανατολίζεται περισσότερο προς τα περιβαλλοντικά αίτια που ωθούν στην ταχύτατη αύξηση τους και προσωρινά αποφαίνεται, πως η ραγδαία αύξηση τους στις ανεπτυγμένες χώρες, οφείλεται κατεξοχήν στον δυτικό τρόπο ζωής, τα συνολικά χαρακτηριστικά του οποίου μπορεί να θεωρηθούν ως γενεσιουργές αιτίες που προάγουν τα Αυτοάνοσα Νοσήματα περισσότερο ακόμα κι από κάποια γενετική προδιάθεση.

Υπάρχει, λοιπόν, άμεση συσχέτιση του σύγχρονου τρόπου ζωής και της σύγχρονης διατροφής με τη συσσωρευμένη καταπόνηση του οργανισμού, η οποία θα τον οδηγήσει σταδιακά να στραφεί εναντίον των δικών του κυττάρων.

• Η υπέρμετρη κατανάλωση τροφών που περιέχουν επεξεργασμένους υδατάνθρακες(Φλεγμονώδης διατροφή) έχει την ικανότητα να δημιουργεί Χρόνιες Φλεγμονές και απορρύθμιση του Ανοσοποιητικού μας Συστήματος, πόσο μάλλον, όταν οι ολοένα αυξανόμενες ανάγκες της βιομηχανίας τροφίμων να παράγει ποσότητες τροφής οδηγούν σε μείωση της ποιότητας και της θρεπτικής αξίας των τροφίμων.
• Η έλλειψη χρόνου των σύγχρονων ανθρώπων και η ολοένα αυξανόμενη τάση κατανάλωσης γρήγορων, εύκολων αλλά και πρόχειρων κι επεξεργασμένων γευμάτων που κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η χαμηλή περιεκτικότητά τους σε θρεπτικά συστατικά και η εξαιρετικά αυξημένη περιεκτικότητά τους σε κορεσμένα και τρανς λιπαρά, σε χοληστερόλη, αλάτι και σε απλά σάκχαρα.
• Το έντονο στρες και οι συχνές διαταραχές άγχους, ως αναπόσπαστα κομμάτια της καθημερινότητας του σύγχρονου ανθρώπου, έχουν ενοχοποιηθεί ως γενεσιουργός παράγοντας εκδήλωσης αυτοάνοσων νοσημάτων, αλλά και ως αδιαμφισβήτητη αιτία επιδείνωσής τους καθώς κάποιοι στρεσογόνοι παράγοντες, ορμονικής κυρίως φύσεως, επηρεάζουν αρνητικά τη φυσιολογική δραστηριότητα των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος.

Ένα εξαιρετικά μεγάλο κεφάλαιο στην διαχείριση των Αυτοάνοσων Νοσημάτων καταλαμβάνει η διατροφή των ασθενών και, παρόλο που δεν μπορεί να θεραπεύσει το νόσημα, μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην βελτίωση των συμπτωμάτων και της εξέλιξης της νόσου αλλά κυρίως στην προαγωγή της ποιότητας της καθημερινότητας τους.

Γενικές διατροφικές οδηγίες συγκλίνουν στην υιοθέτηση ενός υγιούς τρόπου διατροφής ακολουθώντας το διατροφικό μοντέλο της Μεσογειακής διατροφής, γνωστής για τις αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες της.
Πιο συγκεκριμένα είναι απαραίτητο να ενταχθούν στην καθημερινή διατροφή :

  ➢ Ποικιλία φρούτων & λαχανικών πλούσιων σε αντιοξειδωτικά, φυτοχημικά και φυτικές ίνες, όπως μούρα, σταυρανθή, καρότα, σπανάκι κ.α.

  ➢ Τροφές πλούσιες σε Ω3 λιπαρά οξέα, όπως λιπαρά ψάρια (σαρδέλα, σολομός κ.α.), λιναρόσπορος, καρύδια, σπόροι chia κ.α.

  ➢ Δημητριακά ολικής & όσπρια, όπως βρώμη, κινόα, καστανό ρύζι, φασόλια κ.α.

  ➢ Τροφές με προβιοτική δράση & τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το γιαούρτι, το κεφίρ, τα τουρσιά, οι ελιές κ.α. που υποστηρίζουν την υγεία του πεπτικού το οποίο με τη σειρά του συνδέεται με την βελτίωση της ανοσολογικής απόκρισης.

  ➢ Μείωση ή και πλήρης αποφυγή της κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, αλάτι, κορεσμένα και τρανς λιπαρά τα οποία παρουσιάζουν έντονη φλεγμονώδη δράση.

  ➢ Καθημερινή κατανάλωση μονοακόρεστων λιπαρών οξέων, όπως το ελαιόλαδο, το αβοκάντο, ξηροί καρποί και σπόροι.

  ➢ Χρήση μπαχαρικών και βοτάνων κατά την κατανάλωση των γευμάτων.

  ➢ Μέτρια κατανάλωση μαύρης σοκολάτας (70% κακάο και περισσότερο).

  ➢ Κατανάλωση με μέτρο κόκκινου κρασιού.

  ➢ Συμπληρώματα διατροφής, αν κριθεί απαραίτητο, όπως Vit.D, Ω3, Σελήνιο & Ψευδάργυρο.

Το πιο σημαντικό όμως, σε περιπτώσεις εκδήλωσης κάποιου αυτοάνοσου νοσήματος είναι να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό Διαιτολόγο – Διατροφολόγο για να σας βοηθήσει να δημιουργήσετε ένα διατροφικό πρόγραμμα που να ταιριάζει στις προσωπικές σας ανάγκες λαμβάνοντας υπόψη την καθημερινότητα σας, το ιατρικό ιστορικό σας και τυχόν συννοσηρότητα, τα συμπτώματα που είναι σε εξέλιξη και τη φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνετε και τέλος τις ενεργειακές & διατροφικές ανάγκες σας.

Η διατροφή μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση των συμπτωμάτων των αυτοάνοσων νοσημάτων και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και της καθημερινότητας, αρκεί πάντα να συνδυάζεται με τη σωστή καθοδήγηση ενός ειδικού!!